Edith van Bommel

In de beperking zit ‘m de mogelijkheid. Dat hebben sporters onlangs tijdens de Paralympics weer bewezen. Op één been met 125 kilometer per uur door de bocht? Neem voor een indruk eens vijf minuten de tijd voor dit boeiende filmpje: Paralympiërs aan het werk. Zittend, staand, of visueel beperkt, waar een wil is, is een weg en daar kunnen we wat van leren. Levenslust, in de vorm van doorzettingsvermogen, lef en vertrouwen. Impossible wordt inderdaad I’m possible (closing ceremonie, Sotsji 2014). Minder wordt meer, veel meer.

Ook Wajongers weten er alles van. Bij Bureau VolZin (Rotterdam) werk ik regelmatig met deze jongeren met een beperking. Na zo’n middag met hen ben ik altijd wat aangeslagen, in het besef dat elk van ons het kan overkomen, dat je lichaam het ernstig af laat weten. Anders leren leven, met en door een beperking, die mogelijk – en gek genoeg – een verrijking kan worden. Voor hen is het noodzaak om meer uit minder te halen. Zij worden gedwongen. Anderen moeten zichzelf dwingen zich te beperken.

Kunnen kiezen voor minder is bijzonder rijk. Sta er eens bij stil hoe riant de keuze hébben alleen al is. Het enige wat kiezen vraagt, is:

• dat je een scherp doel voor ogen hebt;
• dat je hoofd- van bijzaken kunt onderscheiden;
• dat je het lef hebt om weg te laten, door te strepen;
• dat je het vertrouwen hebt, dat minder inderdaad meer is;
• dat je tijd reserveert om keuzes te maken.

De beloning zit ‘m in die ene goed gestelde vraag, die ver uittorent boven die twee goedbedoelde adviezen. In die veelbetekenende stilte die je laat vallen in een gesprek, waarin de antwoorden als vanzelfsprekend bovendrijven. In dat ene schilderij aan de muur, dat in alle rust volledig tot zijn recht komt. Wat goed gekozen is, is zonder ruis en maakt kans op beklijven. In de beperking komen mogelijkheden tevoorschijn. Met een beperking worden mensen creatief.

Deze week steven ik met enkele honderden docenten af op een congres met als thema Les(s) is more. Hoe mooi. Het blijft een waarheid als een koe. En hoe lastig ook. Zeker in 2014, waarin – ondanks, of juist dankzij de crisis – de opties je als muggen om de oren vliegen. Wil een congres beklijven? Dan moet je kiezen en weglaten. Als organisator, als workshopleider, maar ook als deelnemer. Zoek beperking en je vindt mogelijkheden!

Op zoek naar een dagvoorzitter met een creatieve geest? 
Keertje sparren met Publieksmotivator?