Edith van Bommel
Landelijke docentendag logopedie, in Groningen dit keer (2020)! ‘Zorgtechnologie en onderwijs’, daar ging het om. Dagvoorzitter geweest én wat Grunnings bijgeleerd. ‘Kon minder!’ Met dank aan collega’s Hanzehogeschool Groningen | Hogeschool Rotterdam.
‘Je zou geen duivelser straf kunnen bedenken dan dat je iemand, als dat fysiek mogelijk was, op de samenleving zou loslaten en dat werkelijk niemand zijn bestaan zou opmerken’, schreef William James al in 1890. Liever, vele malen liever, vinden we bevestiging. Zéker in een groep.
Je kunt op verschillende manieren iemands bestaan onderschrijven. Bijvoorbeeld door een hartelijke glimlach (visueel), een handdruk (tactiel), of een sympathiebetuiging (auditief). Eenvoudig?
Maar dat de ene mens de ander in zijn totaliteit erkent, wordt echter maar zelden verwezenlijkt. Erkenning is eerder een kwestie van ‘in meerdere of mindere mate’. Een kwestie van ‘mits en maar’. Die collega is een prima dame, als ze maar niet … (bezwaar). Die collega is een prima vent, maar … (bezwaar).
Onder de loep genomen, erkenning bevat drie belangrijke basisthema’s (Schutz, 1975):
Inclusie (Significance)
Meetellen, erbij te horen, serieus genomen worden. Een basiserkenning. Opgemerkt, gezien en geaccepteerd worden. Het gevoel dat je van betekenis bent. Het gaat om erkenning dat je er bent.
Controle (Competence)
Invloed hebben, kunnen bepalen wat er gebeurt, greep hebben op de omstandigheden. Tot iets in staat zijn. Iets gedaan kunnen krijgen. Het gaat om erkenning voor wat je kunt. Je deskundigheid, je prestaties. Goed gevonden worden.
Affectie (Lovability)
Het gevoel van genegenheid. Beminnenswaardig, aardig, sympathiek gevonden worden. Gewaardeerd worden om wie je bent als persoon.
Hoe zit dat nu in groepen?
Inclusie betreft de grenzen van de groep: wie hoort erbij en wie niet? ‘Binnen of buiten’. En subtieler: welke aspecten van de persoon worden in deze groep geaccepteerd en welke niet?
Controle betreft de vragen: ‘Wie in deze groep is ‘ up’? Wie is ’down?’ Wie is leidend, wie is volgend? Thema’s als macht, gezag en invloed spelen hier een hoofdrol.
Affectie betreft het regelen van de onderlinge nabijheid en afstand, ‘dichtbij versus veraf’. Het gaat om verbondenheid, sympathie-antipathie, intimiteit. Uiten groepsleden openlijk hun affectie? Word je gewaardeerd om wie je bent? Met andere woorden: kun je jezelf zijn in deze groep?
Als je een groep begeleidt, heb je de eer het overzicht te mogen aanschouwen. Je ziet het vaak al aan de opstelling: wie zit waar? In welke subgroepen valt de groep uiteen? Wie voert het hoogste woord? Wordt dat ook gepikt? Door wie dan? Door wie niet? Merk je iets van verbondenheid, warmte? Of afstandelijkheid en/of strijd? De mate van erkenning is – als je goed kijkt – af te lezen aan posities en non-verbaal gedrag.
‘Lastige’ figuren in de groep? Om welke erkenning schreeuwt deze persoon in wezen? Het antwoord geeft enorm veel rust. En een milde blik van jou als begeleider, die onomstotelijk positief effect heeft op het gedrag van de ‘lastige’.
Je zou geen grotere beloning kunnen bedenken dan dat je iemands bestaan opmerkt en zijn bijdrage – wat dat ook is – erkent.
Bron: Handboek Groepsdynamica. Een inleiding op theorie en praktijk (Jan Remmerswaal)
Foto: fragment Boeren – Kazimir Malevich (Drents Museum Assen, 2015 )
Meer weten over erkenning in groepen?
Haal verfrissende én leerzame workshops Groepsdynamica in huis.
Teamcoach nodig?
Iets voor jullie organisatie? Bel: 06-36252483
Weerstand is een knoestig fenomeen dat mij al jaren vergezelt, lastigvalt en boeit. Weerstand gilt om aandacht, maar straalt uit: raak me niet aan! Blijf uit mijn buurt. Ik heb veel aan weerstand te danken. Was weerstand er niet geweest, dan was ik niet waar ik was. Weerstand zet, gek genoeg, in beweging. Maar in de dagelijkse omgang lijkt er bij deze inmiddels vijf keer genoemde term – we noemen ‘m W – weinig anders op te zitten dan een haat-liefdeverhouding.
Blijkbaar ben ik niet de enige met een haat-liefdeverhouding met W. Onlangs gaf ik op een congres een workshop: Tien vormen van W. De workshops zaten tot de nok toe vol. ‘Kan ik er nog bij?’ Of sluipend op tenen ‘Wij gaan wel op de tweede rang zitten …’ Wat is dat toch, dat je sluipend op tenen bereid bent binnen te komen bij een workshop met als thema W? We willen iets met dit fenomeen. We moeten iets met dit fenomeen. Zeker op de werkvloer, in deze tijden van vaak ongewenste en van bovenaf opgelegde taken en teamvorming.
Zullen we er maar meteen iets mee doen? Deze maand schrijf ik drie korte blogs. In elke blog krijgt u van mij een woord om te werken met weerstand (W). Het werkt, als ú bereid bent het woord aandacht te geven. U heeft telkens een heerlijke week de tijd. En het kost haast niets. Alleen even denken: oh ja, het woord. Eenvoudig, niet? Weerstand nu? Lees dan even door.
Zachtmoedig.
Sta hier eens even bij stil.
Tweeledig: zacht & moedig. Hoe mooi is de combinatie? Hoe effectief, denkend aan weerstand: met zachte blik de weerbarstige (collega, cliënt, student, etc.) die voor u zit, te ontmoeten. Met gepaste zachtheid te begrijpen wat andermans drijfveren en met recht te verdedigen belangen zijn. Niet moe, of moedeloos, maar moedig het gesprek aan te gaan en die oprechte vraag te durven stellen. Moedig en indien nodig ook eigen kwetsbaarheid in de schaal te durven leggen. Je zachtmoedig opstellen in situaties waarin sprake is van grote weerstand kan een sleutel zijn. Ook al ben je leidinggevende. Juist dan.
Ik wens u een zacht-moedige werkdag.
Zojuist ging de bel. Publieksmotivator’s nieuwe visitekaartje is binnen!
Onlangs vond de finale plaats van The Voice Kids. Wat je er ook van vindt, wát een zangtalent. Wat een lef, wat een overtuigingskracht. In een twaalfjarig meisje zag ik een inspirerend voorbeeld: 100% overgave, volledig in het moment, met een stem als een ongekende klok. Het liedje (Beggin’) zat nog dagen in mijn systeem. Maar vooral de energie die daarmee gepaard ging.
Aanstekelijk, zo’n Voice Kid. Voor dansers, publiek en jury. Voor de enkele miljoenen tv-kijkers en tienduizenden You Tube-likers. Een treffend in het water gegooide steen, met het effect van onmiddellijk, zich snel verspreidende kringen. Digitaal, zelfs mondiaal. Zo’n impact, hoe is het mogelijk?
Een aanstekelijk iemand, daar kun je niet omheen. Een aanstekelijk iemand trekt je naar zich toe. Daar moet je naar kijken, naar luisteren, daar gaat je aandacht heen. Magisch. Sterke beïnvloeding uitstralend. Een aanstekelijk iemand zit op het goede spoor, is zichzelf, kent zijn talent, investeert daarin en deelt dit glansrijk uit aan zijn omgeving.
Een aanstekelijk iemand tilt de omgeving op een hoger plan. Geïnspireerde dansers, jury op de punt van hun stoel. Open doekjes van het publiek tussendoor, een staande ovatie na afloop. Fans, over de hele wereld zelfs, aangetrokken door bijzondere kwaliteit. Aangeraakt door een eigen verlangen. Zó goed zingen, zou ik ook wel willen. Zó ontwapenend voor publiek staan, lijkt me heerlijk. Een (talent)volle overgave maakt een publiek open, een warme ontvangsthal, waarbij angst verschrompelt en plaats maakt voor enthousiasme, aanmoediging en motivatie.
Met volle overgave je taak uitvoeren, daar kan niemand om heen. Die intentie is zo zuiver, daar zit niets tussen. Ik geloof in de volle overgave waarmee je iets doet. Oprecht en passend, dat komt over, raakt. Ook je publiek. Ik nodig je uit: strooi je talentvolle energie rond met overgave, lef en overtuigingskracht. Alsof het je laatste dag is. Dichter bij jezelf kun je niet zijn.
‘
Uw congres een warme ontvangsthal? Haal een fijne dagvoorzitter in huis.
Reactie Voice Kids-finaliste Stephanie op dit blog