Wat vertelt een lege stoel over je team?

Edith van Bommel

 

Op de werkvloer – én daarbuiten – hebben we allemaal regelmatig te maken met een lege stoel. Een collega is (langdurig) ziek. Een collega is zwanger. Een collega is ontslagen of uit eigen beweging van baan veranderd. Een collega is met pensioen. Een collega is (plotseling) overleden. Vroeg of laat wissel je van plek en neemt iemand anders je stoel in bezit.

Als iemand er niet (meer) is, dan is diens plek, rol en bijdrage, voelbaarder dan ooit. Het is alsof ook hier de kunst van het weglaten zijn werk doet: helderheid scheppen. Pijnlijke helderheid, ook. Wat nu? Kunnen wij wel verder zonder deze persoon? Hoe wordt de taakverdeling? Wie wordt de volgende die gaat? Denk alleen al aan ontslag. We worden wat onzeker.

Als je een team begeleidt, kan een lege stoel een keerpunt zijn. Een lege stoel roept belangrijke gevoelens op, die spannend zijn om te uiten. Als je bij de stoel stilstaat, komen er essentiële zaken op tafel die je in de verste verte niet gedacht had. Ware aard. Er is namelijk geen weerwoord. De ander is veelzeggend afwezig.

Enkele voorbeelden van gedachten van teamleden over de afwezige:
‘Hé, mijn maatje is er niet! Ongezellig, kaal …’
‘Oei, onze kartrekker laat het afweten. Wat nu?’
‘Verdorie! Uitgerekend nu is-ie er (weer) niet. Ja, hoor! Wie kan het weer opknappen …?!’
‘Gelukkig, geen aartsrivaal vandaag. Ik hoef eens niet op de punt van mijn stoel te zitten. Heerlijk!’
‘Er zal toch niks ergs zijn …?’

En wat denkt de (tijdelijk) afwezige zelf?
‘Verdorie! Gaat het door zonder mij! Wat mis ik wel niet?! Straks hoor ik er niet meer bij …’
‘Wat zullen ze van me denken? Ze zullen me toch niet zat zijn? Zouden ze over me praten …?’
‘Ik voel me schuldig.’
‘Eigenlijk heel lekker, even uit die werkstress.’
‘Ze zoeken het maar uit.’

Net als bij stiltes, die we liever niet laten vallen, bezetten we een lege stoel het liefst weer snel. Terwijl juist in de stilte wijsheid zit – antwoorden die als vanzelf bovendrijven. Een lege stoel biedt ook wijsheid en inzicht in teampatronen. Wat hangt met wat en wie met wie samen? Is alles wat het lijkt? Of valt ineens die spontane woede op, als iemand niet op komt dagen? Bundelt men de krachten en wordt men ter plekke alsnog een team? Of lijkt dat even zo …?

Hoe dan ook, stilstaan bij lege stoelen is zeer inzicht-gevend en soms zelfs doorslaggevend. Iemand is het zat. Iemand barst in tranen uit. Iemand hakt een knoop door. Een lege stoel spreekt boekdelen.

Een lege stoel brengt de mate van erkenning in beeld. Erkenning heeft drie basisthema’s:

Inclusie               
Het gaat bij inclusie om het gevoel  mee te tellen, erbij te horen, serieus genomen te worden. Een basiserkenning. Dat je opgemerkt en geaccepteerd wordt. Erkenning voor het feit dat je er bent. Het gevoel dat je welkom bent, belangrijk bent en betekenis hebt voor anderen (significance).

Controle
Bij controle gaat het om de behoefte aan invloed, bepalen, greep hebben. Iets kunnen presteren, iets gedaan krijgen.  Het gaat om erkenning voor wat je kunt (competentie). Ofwel de vraag om goed gevonden te worden.

Affectie                             
Bij affectie gaat het om de vraag naar genegenheid (loveability). Het gevoel aardig of sympathiek gevonden te worden en gewaardeerd te worden om wie je bent als persoon.

Tel jij mee?
Heb je invloed?
Word je gewaardeerd als persoon?

Ik hoop van harte dat je collega’s je – op een positieve manier – missen als jouw stoel leeg is. Dat ze blij zijn als je terugkomt. Dat ze dat ook eens uitspreken als je er wél bent.

Ik wens je een heerlijke nazomer. En een fijne stoel!

Je mening nu eens niet onder stoelen of banken steken? Hulp nodig? 

Deze teamcoach – dertig jaar ervaring met groepen en teams, opgeleid door het Europees Instituut – werkt verhelderend. 

Bel 06-36252483 en stel gerust je vraag.

Begeleid je groepen of teams? Kun je wel wat hulp gebruiken?
Haal een inzichtgevende workshop Groepsdynamica in huis.

Bron: Begeleiden van groepen – Groepsdynamica in de praktijk (Jan Remmerswaal)
Foto boven: fragment van Seance 2014, aquarel (Herman Kuypers – www.hermankuypers.nl)