Emoties? Tien signalen van vermijden
Edith van Bommel
Emoties – Geschilderde gevoelens in de Gouden Eeuw, een tentoonstelling in het Frans Hals Museum in Haarlem, toont aan de hand van thema’s als Lijden en Wanhoop, Liefde en Lust, Vreugde en Vrolijkheid hoe schilders in de 16e en 17e eeuw emoties geloofwaardig uitbeeldden. De moeite van het zien waard! Knap, emoties zo treffend te vangen op doek. Of zo treffend wég te laten. Hoe doen wij dat eigenlijk? Op de werkvloer niet altijd gemakkelijk. Uiten? Of duiken? Laat ik beginnen met een ervaring.
Jaren geleden nam ik afscheid als regisseur van een prachtig mannenkoor. Achtentwintig mannen. Strak in ’t pak. Optredend in binnen- en buitenland. Ze strooiden in hun choreografie al zingend grapjes rond. Ik heb enkele jaren mijn ziel en zaligheid in de regie gestopt. In elke choreografie zat energie en plezier. Maar ook tranen. Tranen omzetten in creativiteit is enorm heilzaam. Opmerkelijk, dat daaruit vaak de meest rakende concepten voortvloeien. Het koor op zijn beurt heeft mij geraakt.
Op het woord ‘weerstand’ schoot ik tijdens mijn afscheidstoespraak vol. Dat was me nog nooit overkomen, in functie een brok in de keel. De reactie was voor mij overweldigend. Enkele anderen – mannen – schoten ook vol! Daar waar ik afkeuring verwachtte, vanwege die emotie, kreeg ik bijval en een compliment: ‘Professioneel, hoe je gehandeld hebt’. Als je geraakt bent, steek dat niet onder stoel of bank. Het levert schoonheid op, in de ruimste zin van het woord.
Een emotie tonen is een gift. Je laat iets zien. Het is persoonlijk. Het moet wel oprécht zijn. Geen vaste prik. Dat geeft ergernis. Muziek helpt om emoties leven in te blazen. Dat wat woorden vaak niet kunnen, kan muziek wel. Ter illustratie heb ik een filmpje uit Maestro (bekende Nederlanders als dirigent) geselecteerd. Het jury-commentaar op Spike’s dirigeren onderstreept mijn visie: ‘Prachtig, hoe je je ziel geopend hebt, zonder je te verliezen in sentimentaliteit. Je behoudt je autoriteit als dirigent en geeft de musici de ruimte om alles uit te spelen en emoties te laten vloeien’.
Voor een mooi voorbeeld van volledige overgave, kijk dus eens naar Spike. Start het fragment op 38.28 min. Het duurt enkele minuten. Met commentaar van de jury erbij (zeer de moeite!) tot en met 46.05 min.:
Liever ondergronds met die kostbare emotie? Dan herken je vast deze signalen van emotie-vermijden:
- Weinig oogcontact
- Onthecht taalgebruik (‘Het is dan net alsof je er alleen voor staat’)
- Woorden of zinnen in de vorm van clichés (‘Zo zijn mensen nu eenmaal’)
- Onecht glimlachen
- Terugtrekken, mokken of zwijgen
- Stilvallen
- Merkbaar verschil tussen verbale en non-verbale uitdrukkingen
- Overhaast praten, heel zacht praten, zich herhalen, stotteren, zich corrigeren
- Van onderwerp wisselen
- Afstandelijk taalgebruik
En? Helpt het? Helpt het werkelijk? Ik zeg: vermijden? Dan liever tien signalen van emotie.
Graag als team met open vizier de werkvloer op? Deze teamcoach vangt signalen op en maakt kleuren zichtbaar. Brok in de keel? Geen probleem. Ik wens je – van binnen en van buiten – een mooie, schone lei!
Liever een workshop Groepsdynamica? Workshops groepsdynamica
Bron: Persoonsdynamica – Professioneel omgaan met emoties, Jan Remmerswaal
