Berichten

Hoe vermijdingsgedrag aan teams vreet

/in , , , /door
Edith van Bommel

 

Een akkefietje wordt regelmatig de treurige rode draad in een werkrelatie. Wat er nou precies misging, zoveel jaar geleden? Dat weet men soms al niet meer. Wel het gevoel erover. De pijn, die is gaan schuilen achter argusogen, vluchtgedrag, of een verharde blik met bijbehorende tekst: ‘Het is niet anders’. Twee botsende zielen. Ramkoers. Collega’s hebben er last van. Zij manoeuvreren mee. Links- of rechtsom. De organisatie ontwijkt het betreffende team al tijden, want ‘zij doen zo moeilijk’. Wat nu? Een knuppel in het hoenderhok, of doorgaan met energie-tijd-en-resultaat-vretend vermijden?

Vermijden, net doen alsof iets of iemand er niet is, is een stilzwijgende, onderhuidse inspanning. Bovendien, hoe meer je vermijdt, hoe meer het op een gegeven moment opvalt. Maar we doen het niet voor niets. Als je vermijdt, trek je in elk geval geen beerput open. Je hoeft je nek niet uit te steken. Je hoeft geen verdere confrontatie aan. Dat scheelt een zekere narigheid. Maar je moet wél creatief zijn. Leugentje om bestwil, onnodige ommetjes, nét even koffie halen. Niet opnemen. Niet thuis zijn. Niet aankijken. Vermijden kost soms jaren en lost het euvel niet op.

Stoppen met vermijden? Kwestie van besluiten. Blijven, niet weggaan. Aankijken, niet wegkijken. ‘Hallo’ – hoe moeilijk is dat? – zeggen, niet stilzwijgen. Een vraag stellen, geen oordeel vellen. Het maakt je á la minute aantrekkelijker. Je ziet jezelf niet, maar als stoïcijnse ontwijker oog je al gauw verbitterd, verzuurd, verongelijkt. Eigenlijk ben je een angsthaas, die met de staart tussen de benen het hazenpad neemt. Vluchtroutes zijn tijdelijk. Je bent op de vlucht en dat is niet waar je eigenlijk wilde zijn.

Ontmoeten, moet dat? Nee. Maar mogelijk loop je iets wezenlijks mis. Mogelijk is de situatie anders dan jij al zes jaar denkt. Mogelijk loop je van je grootste leerschool weg. Van die ander, dat wil zeggen van diens voor jou onbegrijpelijke gedrag. Wat keur je in de kern af? Wat steekt je? En wat laat jij eigenlijk zien? Welke tijdrovende tactieken zet je zoal in om de ander doelgericht te vermijden? Silly walks? En, werkt het?

 

Hyacinth? Miss Keeping-up-appearances-Bucket?! Maak dat je wegkóóómt!   
Scrol (filmpje) naar 3.11 t/m 5.28 minuten. Op 0.00 starten? Wie vermijdt hier wie?

Zenuwslopende, energievretende vermijdingsmanoeuvres in je team? Hulp nodig?
Deze teamcoach – opgeleid door het Europees Instituut, 30 jaar ervaring met groepen en teams – werkt verhelderend.

Liever een workshop groepsdynamica? Workshops Groepsdynamica

Foto ©PM: fragment ‘Boeren’ – Kazimir Malevich (prachtige tentoonstelling, Drents Museum Assen)

 

Fresh arrival! Een prachtig, zelfsturend team

/in , , , , /door
Edith van Bommel

 

Carnaval was in februari in volle gang. Polonaise! Optochten met praalwagens. Mensen in hun kleurrijkste ‘pekske’. Invoegen, aansluiten en gaan met die banaan.

Carnaval duurt een lang weekend, maar in het verkeer is het elke dag polonaise. Filevorming. Bumperkleven. Ritsen. Een achtbaans-verkeersgromtoon. Een mooie metafoor voor de werkvloer: onder tijdsdruk in de file van to do’s, met toeterende bumperklevers en ritsers.

En wat te denken van ritsers in de vorm van nieuwe teamleden? Fresh arrivals! Recente reorganisatie, de daarmee gepaard gaande verschuivende rollen en taken, met bijbehorende onzekerheden dan wel strijd. Hoe moet dat? Je hachje met hand en tand bewaken? Met lede ogen aanzien dat een ander je plek inneemt? Of iets daartussenin?

Een optocht van gemotiveerde krabben laat ons wat zien. Het lijkt een carnaval van schaaldieren, maar ondertussen! Drie zinnen uit de begeleidende tekst zet ik vast in de schijnwerpers:

  • ‘Lining up with one aim: to exchange properties’ (doelgerichtheid)
  • ‘To be left without a shell is a death sentence’ (noodzaak is een drijfveer)
  • ‘A bad shell is better than being homeless’ (denken in mogelijkheden, benutten wat er is)
Kijk maar: een prachtig, zelfsturend team (3.18 minuten)

One size fits all? Echt niet. Ik zou zeggen: the right person in the right shell, ofwel: de juiste persoon op de juiste plek. Diversiteit maakt kleurrijk. Worstel en kom boven!

 

Polonaise in je team? Zetje nodig om in beweging te komen? Deze teamcoach – opgeleid door het Europees Instituut, 30 jaar ervaring met groepen en teams – werkt verhelderend.

Of haal een workshop Groepsdynamica in huis: Workshops groepsdynamica

 

Emoties? Tien signalen van vermijden

/in , , , , /door
Edith van Bommel

 

Emoties – Geschilderde gevoelens in de Gouden Eeuw, een tentoonstelling in het Frans Hals Museum in Haarlem, toont aan de hand van thema’s als Lijden en Wanhoop, Liefde en Lust, Vreugde en Vrolijkheid hoe schilders in de 16e en 17e eeuw emoties geloofwaardig uitbeeldden. De moeite van het zien waard! Knap, emoties zo treffend te vangen op doek. Of zo treffend wég te laten. Hoe doen wij dat eigenlijk? Op de werkvloer niet altijd gemakkelijk. Uiten? Of duiken? Laat ik beginnen met een ervaring.

Jaren geleden nam ik afscheid als regisseur van een prachtig mannenkoor. Achtentwintig mannen. Strak in ’t pak. Optredend in binnen- en buitenland. Ze strooiden in hun choreografie al zingend grapjes rond. Ik heb enkele jaren mijn ziel en zaligheid in de regie gestopt. In elke choreografie zat energie en plezier. Maar ook tranen. Tranen omzetten in creativiteit is enorm heilzaam. Opmerkelijk, dat daaruit vaak de meest rakende concepten voortvloeien. Het koor op zijn beurt heeft mij geraakt.

Op  het woord ‘weerstand’ schoot ik tijdens mijn afscheidstoespraak vol. Dat was me nog nooit overkomen, in functie een brok in de keel. De reactie was voor mij overweldigend. Enkele anderen – mannen – schoten ook vol! Daar waar ik afkeuring verwachtte, vanwege die emotie, kreeg ik bijval en een compliment: ‘Professioneel, hoe je gehandeld hebt’. Als je geraakt bent, steek dat niet onder stoel of bank. Het levert schoonheid op, in de ruimste zin van het woord.

Een emotie tonen is een gift. Je laat iets zien. Het is persoonlijk. Het moet wel oprécht zijn. Geen vaste prik. Dat geeft ergernis. Muziek helpt om emoties leven in te blazen. Dat wat woorden vaak niet kunnen, kan muziek wel. Ter illustratie heb ik een filmpje uit Maestro (bekende Nederlanders als dirigent) geselecteerd. Het jury-commentaar op Spike’s dirigeren onderstreept mijn visie: ‘Prachtig, hoe je je ziel geopend hebt, zonder je te verliezen in sentimentaliteit. Je behoudt je autoriteit als dirigent en geeft de musici de ruimte om alles uit te spelen en emoties te laten vloeien’.

Voor een mooi voorbeeld van volledige overgave, kijk dus eens naar Spike. Start het fragment op 38.28 min. Het duurt enkele minuten. Met commentaar van de jury erbij (zeer de moeite!) tot en met 46.05 min.:

Spike & emotie

Liever ondergronds met die kostbare emotie? Dan herken je vast deze signalen van emotie-vermijden:

  • Weinig oogcontact
  • Onthecht taalgebruik (‘Het is dan net alsof je er alleen voor staat’)
  • Woorden of zinnen in de vorm van clichés (‘Zo zijn mensen nu eenmaal’)
  • Onecht glimlachen
  • Terugtrekken, mokken of zwijgen
  • Stilvallen
  • Merkbaar verschil tussen verbale en non-verbale uitdrukkingen
  • Overhaast praten, heel zacht praten, zich herhalen, stotteren, zich corrigeren
  • Van onderwerp wisselen
  • Afstandelijk taalgebruik

En? Helpt het? Helpt het werkelijk? Ik zeg: vermijden? Dan liever tien signalen van emotie.

Graag als team met open vizier de werkvloer op? Deze teamcoach vangt signalen op en maakt kleuren zichtbaar. Brok in de keel? Geen probleem. Ik wens je – van binnen en van buiten – een mooie, schone lei!

Liever een workshop Groepsdynamica? Workshops groepsdynamica

Bron: Persoonsdynamica – Professioneel omgaan met emoties, Jan Remmerswaal

 

Maestro! Música? Wat voor dirigent heeft jullie team?

/in , , , , , , /door
Edith van Bommel

 

Maestro! Ik blijf er zo ongeveer voor thuis. Donderdagavond, 20.30 uur, NPO 1. Bekende Nederlanders als dirigent, worstelend voor een orkest. Jury en publiek zitten, net als ik, afgestemd en dus vaak scheef op hun stoel. Met de hand voor hun mond: oei, als dat maar goed gaat! Ik betrap me er regelmatig op keihard te moeten lachen. Kennelijk is het een lekker gevoel met je stokje de hele tent te kunnen besturen. Of te menen dat te kunnen. En dáár zit ‘m de humor. Dirigeren – het lijkt zo simpel – is een vák. Ga daar maar eens aan staan! De meute meekrijgen, hoe doe je dat?

Net als een dirigent stuurt, coördineert en/of begeleidt een leidinggevende zijn of haar team. De wisselwerking geeft wel degelijk een ander geluid. De ene leider brengt flow, de ander matheid. De één is een natuurtalent, de ander nu eenmaal niet. Sommige dirigenten in Maestro zetten hun charme in, Marlies Dekkers haar prachtig decolleté. Sommige maestro’s raken zo in hun element, dat ze de slotnoot vergeten in te zetten. Of ze vergeten af te slaan, waardoor de toon eindeloos duurt en het orkest (lees: team) in ademnood raakt. Een goede start is het halve werk, maar op tijd een punt zetten is ook een kunst.

Wat te denken van deze twee maestro’s? Beiden aanstekelijk. De één directief, de ander overtuigend. Beiden aan het werk tijdens hun allereerste optreden, ongeschonden, ongeschoold:

Lucille Werner, wat doet zij?

‘Kom op!’ (verbale aanmoediging), ‘Oké, kom op, harder!’ (nog eens)
Een armzwaai, als een lasso boven het hoofd (expressieve non-verbale ondersteuning)
Een dansje (eigen flow inzetten, vrij zijn)
Een rondedansje richting publiek (omgeving betrekken, enthousiasmeren)
‘Ja ja, béter!’ (bevestigen)

Lucille na afloop: ‘Ja, ik dacht: kom op, snéller! Ik denk, ik ga maar gillen. Ik moet het heel klein doen, sneller, maar het gebeurde niet!’ ‘Ja, da’s het geheim van dirigeren …’ (Frits Sissing)

De jury: ‘En toen kreeg je met een soort schwung iedereen mee en dat was fantastisch om te zien. Je wist precies wat je wilde doen met de muziek. Het hele idee van dirigeren is dat je dat laat zien aan de musici.’

Kijken dus! Met name van haar cowboy-beweging en haar moedige intentie reuring te creëren, krijg ik enorm goede zin. Het fragment start op 20.30 min en duurt ruim twee minuten:

Lucille Werner aan de stok

Carlo Boszhard, wat doet hij?

Hij komt energiek binnen, met vaart en zin.
Hij geeft handen aan diverse musici (contact maken).
Hij brengt humor, want hij geeft te veel handen, als dirigent niet gebruikelijk.
‘Daar gaat-ie mensen!’ (verbale aanmoediging)
Hij laat emotie zien (zelfonthulling), wakkert dat aan bij zijn orkest (motivatie).

Ondertussen krijgt hij een open doekje en commentaar van collega-BN’ers en coaches:

‘Natuurtalent!’
‘Dit is ongelooflijk, man. Niet normaal!’
‘Dat moet je ook doen: je hele lijf, je hele ziel en zaligheid erin gooien’ (100% inzet).
‘Ja, en dat is het gezicht dat je erbij trekt’ (inlevings- en expressievermogen).
‘Echt ongelooflijk, de gezichten van het orkest! Het is écht’ (authenticiteit lokt authenticiteit uit).
Staande ovatie (beloning).

De jury: ‘Wauw, alsof je al jaren dit doet, eigenlijk. Hoe kan dat nou?’

Kijken dus! Het fragment start op 39.10 min en duurt twee minuten:

Carlo Boszhard aan de stok


Wat valt er te zeggen over jouw leidinggevende, manager of teamleider? Loopt hij/zij (gillend) voor de troepen uit? Kom op, sneller! Of hebben jullie een Carlo Boszhard-achtige leider? Hoe is het eigenlijk zónder dirigent? Observeer je leidinggevende deze week eens. C’est le ton qui fait la musique, niet waar?

 

Rommelt het? Dissonanten in jullie team? Graag klinken als een klok?
Deze teamcoach – mét muzikale achtergrond – werkt verhelderend. 

 

Liever een workshop Groepsdynamica? Workshops Groepsdynamica

 

 

Welke jas trek jij aan als het spannend wordt in je team?

/in , , , , /door
Edith van Bommel

 

Dertien overlevingstactieken, voor als het spannend wordt in teams:

Onzichtbaar blijven, je op de vlakte houden
Geen emoties of gevoelens laten zien
Bijzonder aardig zijn, zodat iedereen van je houdt
Snel een bondje vormen met sterke figuren
Je krachtig voordoen en de boventoon voeren
Alles beter weten, over alles een discussie aangaan
Veel vragen stellen zonder zelf iets los te laten
De leiding proberen over te nemen
Scherp uit de hoek komen, dan blijft iedereen uit je buurt
Jezelf tot slachtoffer maken, zodat iedereen je spaart
Ziek, zwak en misselijk zijn
Inpakken door pleasen en flirten
Erg goed presteren 

© Hartzema (2003)

 

Welke herken je?
Welke jas trek jij aan in onveilige situaties? Hoe reageren anderen op die jas?
Zo’n gratis tactiek om te overleven is helaas niet duurzaam en heeft een voelbare prijskaart.

Zodra wij ons onveilig voelen, zetten we overlevingsstrategieën in. Bij veranderingen bijvoorbeeld. Zeker bij veranderingen van bovenaf, zoals bij een fusie. Teamleden laten in zulke situaties een scala aan strategieën zien. Het zijn manieren om zich staande te houden: levenstechnieken. Zij trekken symbolisch een jas aan, met hoog op te zetten kraag of capuchon. Een jas met een buitenkant. Een jas met een voering, de binnenkant. Het is die belangrijke binnenkant die in de gespreksvoering op de werkvloer vaak verborgen blijft. Een jas met gespreksstof, want wat sluimert er in teams? Succesvol zijn is één. Succesvol blijven twee.

Een UWV-team had onlangs wat te vieren: een prijs voor resultaatgericht werken. Van die prijs hadden zij Jan Remmerswaal (groepsdynamica-expert en auteur) ‘gekocht’, met zes bijbehorende teamcoaches, waaronder ik. De vraag was: Hoe kunnen we ons verder ontwikkelen als succesvol team? Wat is de verhouding tussen teambelang en individueel belang? Waar wringt het? Wat wordt mogelijk verzwegen? De middag werd ronduit boeiend toen in de gespreksrondes het bestaansniveau op tafel kwam. Op het bestaansniveau in teams gaat het om erkenning voor eigen identiteit. En om de manier waarop collega’s elkaars zelfgevoel bevorderen of ondermijnen. Het ondermijnen zit ‘m soms al in een zinnetje als: ‘Kun jij me effe inplannen?’

Teamleden kunnen een enorme steun zijn door elkaar te erkennen. Het gaat om drie soorten erkenning:
• erkenning dat je er mag zijn, dat je erbij hoort en serieus genomen wordt (inclusie)
• erkenning voor wat je kunt als professional (controle)
• erkenning en waardering voor wie je bent als persoon (affectie)

De vraag luidt nu: in hoeverre kun je werkelijk jezelf zijn in je team? Wordt je bijdrage, maar ook je persoon, erkend? Wordt die waardering ook uitgesproken? Wordt je (afdeling) serieus genomen, gezien, gehoord? Op welk vlak schort het? Wat zou je in alle eerlijkheid eens willen zeggen, of willen vragen aan je collega of leidinggevende? Hoeveel ruimte zou je daarmee creëren? Als mensen zichzelf kunnen zijn, kan een team zich ontspannen én sprankelen. Een fijne, open sfeer is voelbaar voor de klant en zichtbaar in de service.

Het jasje van Jan Remmerswaal himself (foto) laat zien wat er zoal aan de binnenkant kan zitten. Ware aard. Een verademing, om dat eens te tonen. Trek je jas eens open deze week! Laat je collega het maar eens zien, die scheuren in de voering, of dat gat onder je oksel. Heerlijk! Je team wordt er letterlijk opener van.

 

Kapstok nodig? Deze teamcoach werkt verhelderend.

Liever een workshop Groepsdynamica? Workshops Groepsdynamica

 

Bron: Handboek Groepsdynamica en Persoonsdynamica – J. Remmerswaal

 

 

Slepende teamkwesties! Knuppel in hoenderhok?

/in , , , , /door
Edith van Bommel

 

Slepende kwesties in je team? Slopend!
Vriendelijk naar elkaar, maar niet zeggen waar het op staat? Sluipend.

Géén slapende honden wakker maken! Slapend?
Slepen of weggesleept worden als overlevingsmechanisme. Een slepende zaak.

Slepende kwesties slopen?
Toe aan een knuppel in het hoenderhok?

 

Deze teamcoach werkt verhelderend.

 

Team zoekt coach? Coach zoekt team!

/in , , , , /door
Edith van Bommel

 

In Haarlem was vroeger aan de Lange Herenvest een Loodpletterij & Buizenfabriek gevestigd (foto). Niets eenvoudiger dan het smelten van lood, zo lijkt. Kwestie van ijzeren ketels verhitten, of grote hoeveelheden lood de oven in. Was dat maar waar. Lood smelten of pletten en er iets van maken: hoe dan ook, een mooie metafoor.

Ga je met lood in de schoenen naar je werk?
Is je team wat uit het lood geslagen?
Aldoor het gevoel van lood om oud ijzer, een herhaling van zetten?
Hamvraag: hoe smelt je team zijn lood? Hoe gaan jullie om met lastige vraagstukken? Met wrevel en wrijving? Waar gaan de thema’s over? Over de inhoud? Procedures? Over interactie of context? Soms speelt er teveel op persoonlijk vlak.

Natuurlijk wil je als team liever een verpletterende indruk maken, of daarnaar streven.
Lood is zwaar, maar ook betrekkelijk zacht. Lood is om te buigen. Een team ook. Zeker weten.

 

Hulp nodig? Deze teamcoach werkt verhelderend.

Liever inzicht met een workshop Groepdsynamica? Workshops Groepsdynamica

 

Aanvallers-Middenvelders-Verdedigers. Wie zijn dat in jullie team?

/in , , , , , /door
Edith van Bommel

 

Dit blog bevat super-korte filmpjes. Vanaf 1974. Klik op de rode links.

De ballen vliegen ons om de oren. Het WK is in volle gang. Scoren geeft een goed gevoel, een catharsis voor ieder die kijkt. Maar een scherpe voorzet en daarmee de ander z’n euforie gunnen, is minstens zo belangrijk. De winst is uiteindelijk voor het hele elftal en klinkt na in de huiskamer van de aan de buis gekluisterde klant. Laten we eens een kijkje nemen in ons eigen team – het spelersveld op de werkvloer. Als een reflecterende bondscoach op een bankje.

Aanvallers zijn de voetballers in de voorste linie. Het maken van doelpunten is hun hoofdtaak. Het zijn de spitsen, regelmatig bijgestaan door twee vleugelspelers die de voorzet geven. Een aanval is de beste verdediging? In de aanval is het hoe dan ook spannend. Een aanval is een sterke voorwaartse beweging. Gedreven en doelgericht, letterlijk. Adrenaline! In de aanval worden zaken op de spits gedreven. Wie zijn de aanvallers in jouw team? Wie staan in die voorste linie? Voor de duvel niet bang? Wie zijn dat, die recht op hun doel afstevenen? Zij, die punten scoren, dwars door de geluidsbarrière heen?

Middenvelders kunnen aanvallend én verdedigend spelen. Zij kunnen op het middenveld twee kanten op. Er wordt gezegd dat het daarom de voetballers zijn die zich het meeste bewegen en dan ook sneller vermoeid raken. Vaak wordt het middenveld gezien als de spil van het spel. Wie het middenveld beheerst heeft de meeste kans om te winnen? Wie zijn dat, die middenvelders in jouw team? Wie staan tussen de aanvallers en verdedigers in? Wie zijn dat, die beweeglijke figuren die sneller vermoeid raken? Zijn zij inderdaad de de spil van jullie team?

Verdedigers opereren in de achterste linie. Zij waken ervoor, dat de doelman onnodig in de problemen komt. Verdedigers maken vaak gebruik van tackles om de tegenstander de bal te ontnemen. Zijn er verdedigers in jullie team? Wie bewaken de doelman (teamleider, manager) met hand en tand? Wie zijn dat, die alle zeilen bijzetten om onheil buiten de deur te houden? Welke tactiek gebruiken ze? Hoe pakt dat uit?

Is jullie teamopstelling op de werkvloer optimaal? Of zijn er wel erg veel aanvallers? Behoorlijk wat verdedigers? Hoe staat het met het middenveld? Niet vooruit te branden? Wispelturig? Mogelijk constateer je dat jullie spelersverdeling zo gek nog niet is. In dat geval: gefeliciteerd! In alle andere gevallen: je kunt Van Gaal eens om raad vragen, óf een teamcoach bellen.

 

Voor die laatste optie: Deze teamcoach werkt verhelderend.

Inzichtgevende workshop? Workshops Groepsdynamica

 

 

 

Welk teamlid draagt die door jou felbegeerde tool in zich?

/in , , , , /door

Edith van Bommel

 

Zo stonden de stoelen, vlak voor mijn workshop met 160 personen op een congres. Ik heb genoten van dat beeld. In deze weloverwogen opstelling hadden deelnemers 160 opties om plaats te nemen. Enige beperking – of liever verruiming – was, dat ze face to face tegenover iemand anders zouden komen te zitten. En dat is altijd spannend: wie kijk je in de ogen?

Een team biedt de kans diverse personen in de ogen kijken. Een kleurenpalet aan diversiteit. Ogen als spiegels van zielen. Bij sommigen gaat dat kijken heel gemakkelijk, bij anderen is dat ronduit ongemakkelijk. En juist die ongemakkelijke ontmoeting biedt kansen tot nader onderzoek.

In het kernkwadrant van Offman komt je allergie op tafel. Je allergie voor bepaald gedrag. Wie heeft teveel van wat jij goed zou kunnen gebruiken? Wie is in jouw ogen te sloom, maar heeft in de kern de rust, die jou ontbreekt? Wie is in jouw ogen te arrogant,  maar heeft in de kern het zelfvertrouwen waarvan jij te weinig hebt? Met andere woorden: wie draagt een in wezen door jou felbegeerde tool in zich? Die tool, gehuld in een jasje van ergernis?

Mogelijk weet je meteen de naam van een collega. Schrijf die naam, als sleutelwoord van de week, eens op. Mogelijk spreek je deze tool-hebbende-collega. Mogelijk ontwijk je hem of haar. In dat geval, vat eens moed. Maak eens tijd. Pak eens twee stoelen. Ga eens tegenover elkaar zitten. Wissel eens uit. Vraag eens feedback. Vraag eens een tip. Die collega die jou ergert, voor wie je allergisch bent, rammelt onbewust aan je deur: kijk eens naar mij. Ik ben belangrijk voor jou.

 

Meer teaminzicht? Publieksmotivator biedt teamcoaching. Meer info? info@publieksmotivator.nl

Begeleid je groepen of teams? Zin in een workshop Groepsdynamica? Workshops Groepsdynamica