Welke jas trek jij aan als het spannend wordt in je team?
Edith van Bommel
Dertien overlevingstactieken, voor als het spannend wordt in teams:
Onzichtbaar blijven, je op de vlakte houden
Geen emoties of gevoelens laten zien
Bijzonder aardig zijn, zodat iedereen van je houdt
Snel een bondje vormen met sterke figuren
Je krachtig voordoen en de boventoon voeren
Alles beter weten, over alles een discussie aangaan
Veel vragen stellen zonder zelf iets los te laten
De leiding proberen over te nemen
Scherp uit de hoek komen, dan blijft iedereen uit je buurt
Jezelf tot slachtoffer maken, zodat iedereen je spaart
Ziek, zwak en misselijk zijn
Inpakken door pleasen en flirten
Erg goed presteren
© Hartzema (2003)
Welke herken je?
Welke jas trek jij aan in onveilige situaties? Hoe reageren anderen op die jas?
Zo’n gratis tactiek om te overleven is helaas niet duurzaam en heeft een voelbare prijskaart.
Zodra wij ons onveilig voelen, zetten we overlevingsstrategieën in. Bij veranderingen bijvoorbeeld. Zeker bij veranderingen van bovenaf, zoals bij een fusie. Teamleden laten in zulke situaties een scala aan strategieën zien. Het zijn manieren om zich staande te houden: levenstechnieken. Zij trekken symbolisch een jas aan, met hoog op te zetten kraag of capuchon. Een jas met een buitenkant. Een jas met een voering, de binnenkant. Het is die belangrijke binnenkant die in de gespreksvoering op de werkvloer vaak verborgen blijft. Een jas met gespreksstof, want wat sluimert er in teams? Succesvol zijn is één. Succesvol blijven twee.
Een UWV-team had onlangs wat te vieren: een prijs voor resultaatgericht werken. Van die prijs hadden zij Jan Remmerswaal (groepsdynamica-expert en auteur) ‘gekocht’, met zes bijbehorende teamcoaches, waaronder ik. De vraag was: Hoe kunnen we ons verder ontwikkelen als succesvol team? Wat is de verhouding tussen teambelang en individueel belang? Waar wringt het? Wat wordt mogelijk verzwegen? De middag werd ronduit boeiend toen in de gespreksrondes het bestaansniveau op tafel kwam. Op het bestaansniveau in teams gaat het om erkenning voor eigen identiteit. En om de manier waarop collega’s elkaars zelfgevoel bevorderen of ondermijnen. Het ondermijnen zit ‘m soms al in een zinnetje als: ‘Kun jij me effe inplannen?’
Teamleden kunnen een enorme steun zijn door elkaar te erkennen. Het gaat om drie soorten erkenning:
• erkenning dat je er mag zijn, dat je erbij hoort en serieus genomen wordt (inclusie)
• erkenning voor wat je kunt als professional (controle)
• erkenning en waardering voor wie je bent als persoon (affectie)
De vraag luidt nu: in hoeverre kun je werkelijk jezelf zijn in je team? Wordt je bijdrage, maar ook je persoon, erkend? Wordt die waardering ook uitgesproken? Wordt je (afdeling) serieus genomen, gezien, gehoord? Op welk vlak schort het? Wat zou je in alle eerlijkheid eens willen zeggen, of willen vragen aan je collega of leidinggevende? Hoeveel ruimte zou je daarmee creëren? Als mensen zichzelf kunnen zijn, kan een team zich ontspannen én sprankelen. Een fijne, open sfeer is voelbaar voor de klant en zichtbaar in de service.
Het jasje van Jan Remmerswaal himself (foto) laat zien wat er zoal aan de binnenkant kan zitten. Ware aard. Een verademing, om dat eens te tonen. Trek je jas eens open deze week! Laat je collega het maar eens zien, die scheuren in de voering, of dat gat onder je oksel. Heerlijk! Je team wordt er letterlijk opener van.
Kapstok nodig? Deze teamcoach werkt verhelderend.
Liever een workshop Groepsdynamica? Workshops Groepsdynamica
Bron: Handboek Groepsdynamica en Persoonsdynamica – J. Remmerswaal